توضیحات بیشتر

با شیوع بیماری کرونا در سال گذشته، چرخه اقتصاد ایران بار سنگینی را تحمیل کرد و آشفتگی در بسیاری مشاغل از جمله بازار خودرو، به وضوح دیده می‌شد. بالا و پایین شدن نرخ دلار، قیمت گذاری‌های بی منطق، کمبود نقدینگی، افزایش تقاضای کاذب در این بازار و ... اقتصاد را روز به روز ضعیف‌تر می‌کرد. در بخش صنعت نیز، پاییز سال 99 رشد منفی 0.9 را تجربه کرد. با اینکه سال 98 این عدد در بخش صنعت حدود 1.3 بود. در ادامه مقاله قصد داریم مهم ترین اتفاقات صنعت خودرو در سال 99 که خالی از اتفاقات خوب هم نبوده است، با یکدیگر بررسی کنیم. اتفاقاتی مثل، بهبود روند در بخش تولید که با ورود و همکاری قطعه سازان مانند دستی بود که باوجود کمبودها، صنعت خودرو را روبه‌جلو هول داد. ضمنا قیمت روز خودرو نیز در این سال با نوسان زیادی همراه بود.

خلاصه‌ای از بهار 99 در صنعت خودرو

در بهار سال 99 با تعطیلی اکثر مشاغل و در خانه ماندن مردم به خاطر شرایط کرونایی، در صنعت خودرو نیز بازارها، نمایشگاه‌ها و مراکز شماره‌گذاری خودرو نیز تعطیل شدند و اکثر مردم از طریق فضای مجازی و سایت‌ها، اقدام به خرید و فروش خودرو می‌کردند. افزایش قیمت ارز هم روز به روز به افزایش قیمت خودرو کارکرده و نو، دامن می‌زد. طوری که با حضور دلالان سوء استفاده‌گر نیز، اختلاف قیمت خودروها از کارخانه تا بازار به 80 میلیون نیز رسید.

وضعیت آشفته بازار کار را به جایی رساند که ستاد تنظیم بازار برای رسیدگی به این مسئله جلسه‌ای برگزار کرد و محدوده‌ای 10 درصدی برای تفاوت قیمت خودرو در کارخانه و بازار مشخص نمود. که عملاً در بازار به اجرا درنیامد. علاوه‌ بر این، تصمیماتی در خصوص، افزایش قیمت 23 درصدی خودروهای سایپا و 10 درصدی خودروهای ایران‌خودرو گرفته شد. این تصمیمات سبب شد که قیمت خودرو برای مدتی روند نزولی داشته باشد. اما این وضعیت چندان دوام نداشت و کمی بعد «رکود تورمی» و افزایش قیمت پیش‌بینی‌نشده را شاهد بودیم که علت آن عرضه کم خودرو به بازار بود.

رکورد 100 میلیونی پراید

قیمت‌ها همچنان می‌تاختند تا این که در اواسط تابستان 99، بازار دچار رکود شد و تا اواسط شهریور اندکی ثبات را تجربه کردند. مجددا در شهریور ماه شاهد روند افزایشی قیمت خودروها بودیم. به طوری که، در اواخر تابستان قیمت پراید برای اولین بار به 100 میلیون رسید و مردم را در شوک بزرگی فروبرد. در این میان، حتی قیمت خودرو کارکرده نیز دیگر عاقلانه به نظر نمی‌رسید. باوجوداین تغییرات، بسیاری از متقاضیان خرید خودرو، طی چند روز قدرت خرید خود را ازدست‌داده بودند. در این میان  کمپین‌های مجازی زیادی برای اعتراض به گرانی و عدم نظارت بر بازار تشکیل شد. عده‌ای از کارشناسان، علت افزایش باورنکردنی قیمت‌ها در این مدت را ریزش بورس و جایگزین شدن کالاهایی مانند طلا و خودرو به‌عنوان سرمایه می‌دانستند.

در شش ماه اول سال 99 صنعت خودروسازی و مردم چالش‌های زیادی را متحمل شدند. اما اتفاقات خوبی هم به وقوع پیوست. یکی از این خبرها، تأمین ارز موردنیاز بازار توسط بانک مرکزی در مهرماه 99، بود که مانند امیدی به دل بازار تزریق شد و قیمت خودروها را به‌سرعت پایین آورد. البته این روند چندان دوام نیاورد و مجدداً افزایش قیمت را در همین ماه تجربه کردیم.  یکی دیگر از مهم‌ترین خبرها برای خریداران، همکاری خودروسازان و قطعه سازان بود که به تکمیل بسیاری از خودروها انجامید. به‌این‌ترتیب، بسیاری از خودروها به دست صاحبان خود رسیدند و میزان عرضه به بازار تا حد زیادی بهبود یافت.

در میانه‌های پاییز و همزمان با صدور مجوز افزایش قیمت 25 درصدی برای هر 3 ماه سال، قیمت‌ها شدیدا کاهش پیدا کرد. اما خودروسازان به وعده خود عمل نکردند و در اواخر آذر متوجه شدیم که رشد کلی در 3 ماه پاییز از مرز 25 درصد گذشته است.

در یک چهارم پایانی سال 99، با رشد بی سابقه دلار و میزان تورم حاصل از قیمت بالای ارز و رشد باورنکردنی قیمت خودرو در 9 ماه اخیر، مردم فشار زیادی را متحمل شدند. تقاضای بازار به‌شدت افت پیدا کرد و این روند تا جایی ادامه پیدا کرد که در اسفندماه میزان تقاضا تقریباً به صفر رسید.

خبرهای خوب 99

در سال 99، با رشد تولیدات و همکاری تولیدکنندگان داخلی قطعات خودرو با شرکت‌های بزرگ خودروسازی، شاهد معرفی تارا به‌عنوان یکی دیگر از تولیدات ایران‌خودرو و همکاری 130 شرکت داخلی تولیدکننده قطعات با این شرکت بوده‌ایم. در اواسط آذرماه نیز عرضه خودرو شاهین از سوی شرکت سایپا آغاز شد. یک خبر خوب برای دوستداران محیط‌زیست، رونمایی از پیشرانه سه سیلندر در اواخر دی‌ماه 99 بود که با حضور وزیر صنعت، معدن و تجارت انجام گرفت. این پیشرانه با کاهش مصرف سوخت، برداشتن قدمی محکم به‌سوی کاهش آلایندگی هوا و رسیدن به استاندارد محیط‌زیستی یورو 6 را محقق ساخته است.

کلام آخر

صنعت خودرو سازی ایران در سال 99 شروع خوبی نداشت و در 9 ماه آغازین اوضاع نا به سامان و بی‌ثباتی را تجربه کرد. البته درصد بالایی از رشد اقتصادی سال 99 در سایه تولیدات در بخش خودرو میسر شده است. در این میان، نقش دلالان به‌مرورزمان کمرنگ‌تر شد و قیمت خودرو کارکرده نیز در ماه‌های پایانی سال به حد قابل قبولی رسیدند. باوجود تلاش‌های صورت گرفته از جانب دولت و خودروسازان، به نظر می‌رسد بخش زیادی از فشارها در سال 99 بر روی مردم و خریداران اعمال‌شده است. البته ردپای تحریم‌ها به‌عنوان دلیل اصلی این اوضاع به‌قدری پررنگ هست که قابل‌انکار نباشد. با توجه به 2 ماه پایانی سال 99 که شرایط به ثبات قابل قبولی رسیده بود و باوجود تجربه‌ای که از سال 99 در خاطر مردم به‌جای مانده است، همه خریداران چشم‌انتظار خبرهای جدید از خودروسازان در سال 1400 هستند.

منبع